رادکام
هدف از این مقاله، نگاهی به واژه پورتال و ارائه تعریف و چهارچوبی برای آن میباشد. برای ارائه این تعریف سعی شده از منابعی استفاده گردد که بیشترین اشتراک را داشته اند؛ زیرا که به واسطه تعاریف متعدد ارائه شده در سالهای اخیر، پورتال به یکی از پیچیده ترین لغات تبدیل شده است به طوری که برای هرفرد تعریف خاصی دارد و همین مساله سبب سوتفاهم های زیادی در تعریف آن شده است.
تعریف اولیه پورتال بسیار ساده است: "مکانی (Hub) که ساده ترین کاربران اینترنت با رجوع به آن بتوانند به راحتی از سرویس های متداول در اینترنت بهره مند شوند و یا اطلاعات مورد نیاز خود در را بدست آورند". هریک از این کلمات دقیقا نشان دهنده ویژگی خاصی از پورتال هستند:
مکان: در اکثر موارد پورتال به عنوان یک وب سایت با ویژگی های خاص شناخته میشود. این وب سایت میتواند یک واسط (Interface) بین کاربران و تعدادی وب سایت زیر مجموعه پورتال باشد و یا اینکه به عنوان وب سایتی واسط، بین کاربران و اینترنت قرار گیرد. اما تعاریفی نیز وجود دارند که مستقیما از لغت وب سایت استفاده نکرده در این مورد سکوت میکنند: "پورتال دروازه ای است به سایتهای دیگر" و یا "پورتال نقطه ورود کاربران به اینترنت است".
ساده ترین کاربران: کاربرانی که به پورتال مراجعه میکنند، لزوما کاربران حرفه ای اینترنت نیستند. پورتال این توانایی را به کاربران میدهد که حتی کم تجربه ترین آنها بتواند از اطلاعات و سرویسهای ارائه شده استفاده کند. بر حسب نوع پورتال، کاربران آن نیز متفاوتند و شامل کاربران معمولی، مشتریان، تولیدکنندگان، کارمندان سازمان و... باشند.
سرویس های متداول در اینترنت: هر وب سایتی بر حسب نوع فعالیت کاری خود ارائه دهنده سرویس خاصی است. اما یک پورتال باید توانایی ارائه سرویس های عمومی باشد نظیر سرویس پست الکترونیک رایگان، انجمن،تالار گفتگو، اخبار، نقشه های مرتبط با موضوع پورتال، جستجو در سایتهای زیر مجموعه و اینترنت، شخصی سازی توسط کاربر و شخصی سازی توسط پورتال(Tailoring) باشد. در پورتالهای تجاری خدمات خرید و فروش آنلاین، ارائه کاتالوگ و سیستمهای پرداخت لحاظ میگردند.
اطلاعات مورد نیاز: یکی از ویژگی های پورتال دریافت اطلاعات از سایتهای دیگر (Content aggregation) است. پورتال تنها دریافت کننده اطلاعات است و آنها را به اشتراک میگذارد. به عبارت بهتر پورتال اطلاعاتی که در سایتها و پایگاههای مختلف وجود دارد را سازماندهی کرده و نمایش میدهد. در نظر داشته باشید که این اطلاعات باید استاندارد شده باشند.
بنابراین:
به عبارت دیگر پورتال چهارچوبی است که اطلاعات و سرویسهای منابع مختلف را کنار یکدیگر قرار داده و تحت یک طرح امنیتی ارائه میدهد. با استفاده از پورتال میتوان به یکپارچه سازی سیستمهای مجزا کمک کرده و کاربران را برای استفاده از خدمات موجود یاری داد.
این مقاله پورتال را در سه بخش مورد بررسی قرار میدهد:
بر طبق نکاتی که در تعریف پورتال داده شد ویژگی های پورتال عبارتند از:
بر این اساس میتوان فرآیندی در سیستم تعریف کرد و با استفاده از امکانات " زمان بندی " و "فازبندی "، فرآیند را به وظایف کوچک تر تقسیم کرد؛ به گونه ای که هر وظیفه نه تنها نشان دهنده فرد انجام دهنده، بلکه نمایش دهنده زمان بندی انجام فرآیند نیز باشد. حال اگر بخش مدیریت گردش کار کنار سیستم Alert و یا ارسال پیام از تقویم شخصی قرار گیرد، میتواند کمک موثری در نظارت و پیش برد آن فرآیند نماید. در انتها توصیف گرافیکی فرآیند برای ایجاد کننده فرآیند و کسانی که در انجام فرآیند سهیم هستند، این حسن را دارد که بتوانند درک بهتری از آن داشته باشند و حتی پروسه را اصلاح کنند تا در زمان بندی ها صرفه جویی شود.
علاوه بر این، در صورتی که فرآیند انتخابی در طول زمان انجام خود احتیاج به بهره گیری از بخشهای مختلف پورتال داشته باشد، میتواند محک خوبی برای شناخت ارتباطات لازم ما بین بخشهای های پورتال باشد.
پورتال را میتوان بر حسب محتوا و مخاطب طبقه بندی کرد:
محتوا: "چه سیستم و اطلاعاتی توسط پورتال ارائه میشوند ؟"
علاوه بر طبقه بندی محتوایی پورتال
، طبقه بندی دیگری وجود دارد که پورتال را به دوبخش پورتالهای تجاری (Commercial Portal) و پورتالهای سازمانی (Enterprise Portal) طبقه بندی میکند.
این پورتال که برای استفاده کارمندان و به منظور بهبود روند دسترسی افراد به اطلاعات، به اشتراک گذاشتن اطلاعات مختلف و کار بر روی اطلاعات طراحی میگردد. با استفاده از EIP میتوان پروسه ها و کنترل روند اجرای فرآیندهای سازمان، مخزن اطلاعات (Data Warehouse)، برنامه های کاربردی در سطح سازمان را یکپارچه کرد. EIP امکان دسترسی کارمندان به انواع دیگر پورتال نظیر e-business Portal و پورتالهای شخصی را فراهم میآورد. به صورت خلاصه میتوان گفت که EIP، برنامه ای است که شرکتها را قادر میسازد تا به کاربران اجازه دهند تا به اطلاعات درون سازمانی آنها دسترسی داشته باشند، آنها را شخصی کنند و در انتها بر حسب اطلاعات موجود تصمیم درستی بگیرند.
Business intelligence شامل برنامه هایی است که برای جمع آوری، ذخیره سازی، تحلیل و دسترسی به اطلاعات بکار میروند وبه کاربران این اطلاعات اجازه میدهد که بر حسب این اطلاعات بهترین تصمیم گیری انجام دهند. همچنین این نوع پورتال، از انواع پورتالهای سازمانی است که به کاربران امکان میدهد تا به پورتال دسترسی داشته و گزارش هایی را وارد بانک اطلاعاتی سازمان نمایند. این اطلاعات -که کاملا به روز هستند - در تصمیم گیری های استفاده کنندگان تاثیر زیادی دارند. IBM و Oracle از ارائه دهندگان این نوع پورتال هستند.
پورتالهایی که تنها عملکردهای خاص درون سازمانی را شامل میشوند. Authoria وPeopleSoft در زمینه مدیریت منابع انسانی، SAP Portal و Oracle در زمینه ERP، Siebel در زمینه بازاریابی و فروش از ارائه دهندگان این نوع پورتال هستند. این نوع پورتال به کارمندان کمک میکند که به اطلاعات ذخیره شده در سازمان ذخیره شده اند دسترسی داشته باشند و از آن برای هدف تعیین شده استفاده کنند.
این نوع پورتال سه نوع مدل تجاری (Business Model) را پشتیبانی میکند. بدین صورت که برای هریک از انواع B2E، B2C و B2B خدماتی ارائه میدهد.
این پورتال در محدوده B2E، به کارمندان اجازه میدهد تا به اطلاعات مورد نظر خود دسترسی داشته باشند. خروجی این نوع پورتال قابل شخصی سازی است.. در محدوده B2C به شرکت اجازه میدهد که با مشتریانش ارتباط برقرار کند. در این محدوده خدماتی نظیر سفارش دهی، صدور صورتحساب، پشتیبانی و پیگیری انجام فرایند به صورت الکترونیکی را فراهم میکند. در محدوده B2B این نوع پورتال به شرکت اجازه میدهد که نحوه انتقال اطلاعات، فعالیتهای تجاری و فرایندهای بین خود و تولید کنندگان، شرکت های همکار و توزیع کنندگان خود را کنترل نماید.
این نوع پورتال دارای سه زیر مجموعه است:
این نوع پورتال در محدوده B2B به شرکتهای همکار و تولید کننده اجازه میدهند که به Exteranet شرکت دیگر دسترسی داشته باشند. در این حالت خدماتی نظیر سفارش کالا، مطرح کردن درخواست مناقصه مورد استفاده قرار میگیرد. در محدوده B2C این نوع پورتال به مشتریان اجازه میدهد که به Extranet شرکت دسترسی داشته باشند و خدماتی نظیر سفارش کالا، صدور صورتحساب و خدمات مشتری دریافت نمایند.
این نوع پورتال به کاربران اجازه میدهند که کالاهای خود را برای خرید و یا فروش بر روی پورتال قرار دهند. این نوع پورتال ارتباط بین خریدار و فروشنده را برقرار کرده و با ارائه اخبار و اطلاعات مرتبط با موضوعی که در آن زمینه فعالیت میکند به کاربران سایت کمک میکند تا تصمیم گیری درستی داشته باشند.
این نوع پورتال، در محدوده B2B بوده و به کاربران خود اجازه میدهد تا خدمات و کالاهای موجود را اجاره نمایند. نمونه های این نوع پورتال عبارتند از:
این نوع پورتال که در تلفنهای همراه، PDA، ومحصولاتی از این قبیل وجود دارد، به عنوان یک سرویس مهم برای کارمندان و مشتریان مطرح میشود. زیرا که این دو گروه با استفاده از این نوع پورتال میتوانند اطلاعات لازم جهت خدمات دهی، کالا، قیمت، تخفیف، وضعیت پرداختها و وضعیت حمل و نقل کالا را کنترل نمایند..
سازمانهایی که در این گروه قرار میگیرند، بر روی جذب تعداد زیاد مخاطب آنلاین کار میکنند. این نوع پورتال شامل دو زیر گروه میگردد:
پورتالهایی که اطلاعات را به صورت عمومی در اختیار افراد قرار میدهند. این پورتالها اغلب دارای سرویس های رایگان بوده و هزینه های خود را از طریق تبلیغات بدست میآورند. مخاطب این پورتال عام مردم هستند که برای ارتباط با دیگران و همچنین بهرمندی از اطلاعات اینترنت از پورتال استفاده میکنند. نکته جالب در مورد این نوع پورتال این است که اغلب موتور های جستجوی قدیمی با افزودن سرویسهایی در گروه پورتالهای تجاری قرار میگیرند.
اطلاعاتی که اغلب در این نوع پورتال ارائه میشود شامل قیمت سهام، گزارش هواشناسی، اخبار، فهرست برنامه های تلویزیونی میباشد.برنامه هایی که در اختیار کاربران این سیستمها قرار میگیرد شامل تقویم، بازی های آنلاین، دایرکتوری های آدرس و تلفن افراد و برنامه ریز الکترونیک برای یادداشت کارهای روزانه و تنظیم ملاقات میباشد.
عناوینی که در اینگونه پورتال ارائه میشوند، اغلب شامل مطالبی است که عام مردم به آن علاقه مندند: نظیر ورزش، سرگرمی، داد و ستد، علوم و آموزش.
امکانات شخصی سازی در این گونه پورتال شامل، اطلاعات و ظاهر سایت میباشد. نکته ای که در مورد این نوع پورتال مهم است این است که تمامی افراد به اطلاعات ذکر شده دسترسی دارند، حتی اگر به سیستم وارد نشده باشند. پورتالهایی نظیر Yahoo، MSN و AOL در این گروه قرار میگیرند. تعداد این نوع پورتال در حال کاهش است.
تعداد این نوع پورتال به سرعت در حال افزایش است. این نوع پورتال بر روی مخاطبین با علایق خاص نظیر کامپیوتر، خرده فروشی، خدمات بانکی و بیمه تمرکز دارد.مثال این نوع پورتال ivillage.com برای خانواده ها میباشد.
هدف از پورتال ارائه شمایی یکسان از اطلاعات منابع مختلف به کاربر میباشد، بنابراین نحوه برقراری ارتباط با این منابع مختلف نامحدود میباشد. فهرست زیر، ارائه دهنده تکنولوژی های معمولی است که در پورتال وجوددارند. بعضی از آنها نظیر web service اختیاری است اما بعضی دیگر نظیر پایگاه داده همواره به عنوان بخشی از پورتال مطرح است.
این محصولات مبتنی بر جاوا هستند و از امکانات Application server ها استفاده میکنند:
Web Services Description Language - WSDL: برقراری ارتباط و ارسال پیام بین قسمتهای مختلف در وب نظیر Web Service ها و Application باید دارای یک ساختار مشخص و استاندارد باشد. WSDL که مشترکا توسط IBM و Microsoft ایجاد شده با استفاده از یک ساختار مبتنی بر XML این امکان را به Web Service و Application ها میدهد که به صورت استاندارد برنامه و یا تابعی را در خواست کنند. به عبارت دیگر WSDL یک واسط کاربری عمومی برای Web Service ایجاد میکند. به عنوان مثال با استفاده از WSDL میتوان توابع یک Web Service، ورودی ها و خروجی های آن توابع، نحوه برقراری ارتباط با تابع، پیامهای دریافت ورودی و ارسال خروجی را مشخص کرد.
استفاده از WSDL برای پورتال بدین جهت است که پورتال غالبا باید اطلاعات و سرویس های مورد نیاز خود را از Webs Service های مختلفی دریافت کرده و در یک قالب نمایش دهد.
A WSDL document defines services as collections of network endpoints, or ports. In WSDL, the abstract definition of endpoints and messages is separated from their concrete network deployment or data format bindings. This allows the reuse of abstract definitions: messages, which are abstract descriptions of the data being exchanged, and port types which are abstract collections of operations. The concrete protocol and data format specifications for a particular port type constitutes a reusable binding. A port is defined by associating a network address with a reusable binding, and a collection of ports define a service. Hence, a WSDL document uses the following elements in the definition of network services: Types– a container for data type definitions using some type system (such as XSD). Message– an abstract, typed definition of the data being communicated. Operation– an abstract description of an action supported by the service. Port Type–an abstract set of operations supported by one or more endpoints. Binding– a concrete protocol and data format specification for a particular port type. Port– a single endpoint defined as a combination of a binding and a network address. Service– a collection of related endpoints.
مثال زیر اطلاعات مربوط به Web Service، StockQuote را نمایش میدهد. این Web Service تنها یک Operation با نام GetLastTradePrice را پشتیبانی میکند، این تابع وروری با نام tickerSymbol (که نام شرکت است) با فرمت string را دریافت میکند و در جواب price را در فرمت float به برنامه در خواست کننده، میدهد:
<?xml version="1.0"?> |
SOAP:Simple Object Access Protocol یک استاندارد مبتنی بر XML برای تبادل پیام در اینترنت است و با استفاده از HTTP صورت میگیرد. با استفاده از این استاندارد میتوان الگوهای پیام متفاوتی ارسال و دریافت کرد، اما یکی از مهمترین این پیام ها، RPC- است که یک client تابع مورد نظر خود را به همراه پارامترهای مورد نیاز به یک نود دیگر در شبکه / اینترنت میفرستد و این نود به صورت سرور عمل کرده و درخواست client را پاسخ میگوید. با توجه به اینکه SOAP مبتنی بر XMl بوده و مستقل از Platform است؛ در حال حاضر به عنوان مهمترین پروتوکل فراخوانی توابع Web Service و دریافت نتیجه مطرح شده است.
ساختار یک پیام در SOAP دارای یک "envelope" است که دارای header و body است. header شامل اطلاعاتی نظیر تاریخ ارسال پیام میباشد. این بخش اختیاری است، اما در صورتی که از آن استفاده شود، باید در ابتدای envelope قرار گیرد. Body شامل طلاعاتی که باید انتقال داده شود.
مثال: نمونه درخواستی که client برای Web Service انبار میفرستد و در خواست اطلاعات کالایی را میکند:
<soap:Envelope
xmlns:soap="http://schemas.xmlsoap.org/soap/envelope/"> |
پاسخ Web Service به درخواست client:
<soap:Envelope
xmlns:soap="http://schemas.xmlsoap.org/soap/envelope/"> |
UDDI - Universal Description Discovery and Integration مشخصاتی است که برای پیدا کردن هر Web Service و فهرستی که Web Service ها اطلاعات خود را در آن منتشر کنند، مورد استفاده قرار میگیرد. میتوان از UDDI برای دریافت اطلاعات توصیفی Web Service در قالب XML استفاده کرد. این اطلاعات ارسالی میتوانند در قالب WSDL باشند.
علاوه بر موارد بالا Web Service و Data Base به عنوان عناصر پورتال شناخته میشوند.
16,461بازدید
دیدگاه کاربران
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.
شما میتوانید درباره این مقاله، دیدگاه خود را ثبت کنید.